ΕΓΩ, ΕΜΕΝΑ (ΜΟΥ), ΕΜΕΝΑ (ΜΕ)...ΕΓΩ

     

  Τον Δεκέμβριο του 2006 το αμερικανικό περιοδικό ''TIME'' στο εξώφυλλο του καθιερωμένου τεύχους του για το πρόσωπο της χρονιάς επέλεξε να δημοσιεύσει αντί της αναμενόμενης φωτογραφίας εκείνου που ξεχώρισε το έτος που πέρασε, την οθόνη ενός υπολογιστή με τη λέξη ''ΕΣΥ'' γραμμένη πανω της. Όπου η οθόνη, οι δημιουργοί του εξωφύλλου είχαν τυπώσει μια αντανακλαστική επιφάνεια έτσι ώστε καθένας που έπαιρνε στα χερια του το περιοδικό να καθρεφτίζεται στην επιφάνειά του, να γίνεται δηλαδή ο ίδιος μέσω του ειδώλου του το πρόσωπο της χρονιάς. Το συγκεκριμένο τέχνασμα με τον καθρέφτη-πορτραίτο αποτελούσε, σύμφωνα με το περιοδικό, φόρο τιμής στους χρήστες του διαδικτύου, χωρίς τη συμμετοχή των οποίων τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι πλατφόρμες ενημέρωσης δε θα υφίσταντο καν. ''Εγώ'' ελέγχω την εποχή της πληροφόρησης και με καλωσορίζω στον κόσμο μου. Το μήνυμα που μάλλον ήταν βαθύτερο δεν άργησε να γίνει αντιληπτό. Μόλις εφτά χρόνια μετά, το πορτραίτο γίνεται τελικά αυτοπροσωπογραφία, αποκτά επισήμως δικό του όνομα και τείνει πλέον να χαρακτηρίσει μια ολόκληρη γενιά. ''Selfie'', σύμφωνα με το λεξικό της αγγλικής γλώσσας oxford, είναι η λέξη που επικράτησε για να ορίσει το αυτοπορτραίτο, τη γνωστή σε όλους μας φωτογραφία του εαυτού μας τραβηγμένη από εμάς τους ίδιους μέσω μίας web camera ή ενός smartphone, την οποία στη συνέχεια αναρτούμε σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης.   
  Αν και ζούμε σε μια εποχή που η τεχνολογία κατόρθωσε να εκδημοκρατίσει την πληροφόρηση και να πολλαπλασιάσει τα μέσα και τους τρόπους επικοινωνίας, οι άνθρωποι κατά εναν παράδοξο τρόπο στρεφόμαστε τώρα ολοένα και περισσότερο στον εαυτό μας. Και μπορεί το φαινόμενο αυτό του ατομικισμού να είναι γενικεύμενο, ωστόσο υπάρχει μια ηλικιακή ομάδα που φέρει τα πρωτεία. Αναφέρομαι μετά λύπης μου σε όσους γεννήθηκαν κάπου ανάμεσα στα τέλη της δεκαετίας του '80 και τις αρχές του 2000, τους λεγόμενους ''Millennials'', σημερινούς εικοσάρηδες, απογόνους της επιτυχημένης ''Generation X''. Καποιοι θα προτρεξουν να πουν οτι πρόκειται για ακόμη μία περίπτωση αμφισβήτησης και στοχοποίησης της νεολαίας από τους γηραιότερους, όπως άλλωστε ανέκαθεν συνέβαινε. Θα ήθελα πραγματικά να συμφωνήσω, θα με συνέφερε δεδομένου του νεαρού της ηλικίας μου κι ενώ μπορώ να αγνοήσω τις παρωχημένες γενικεύσεις, δεν μπορώ δυστυχώς να κάνω το ίδιο με τις έρευνες και τους αριθμούς. Γιατί οι στατιστικές και οι ειδικοί έχουν αποφανθεί πολλάκις και το συμπέρασμα ειναι απογοητευτικό. 
  Οι ''Millennials'' ειναι αποδεδειγμένα περισσότερο εγωκεντρικοί και αυτάρεσκοι σε σύγκριση με συνομήλικες τους παλαιότερων εποχών, στερούνται κοινωνικής υπευθυνότητας και συχνά καταλήγουν να ζουν μια παρασιτική ζωή σε βάρος των γονέων τους και της κοινωνίας κατ' επέκταση. Είναι όμως αυτή η πραγματικότητα ή μήπως μία απο τις πολλές της όψεις; Δεν αρνούμαι το φαινόμενο αυτό της καλλιεργούμενης εγωπάθειας ανάμεσα στους νέους, όχι, απλώς αναρωτιέμαι κατά πόσο επαρκεί για να προσδιορίσει το χαρακτήρα μιας ολόκληρης γενιάς. Πέρα από τους αριθμούς και τα στατιστικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε γενιά αντιπροσωπεύει μια εποχή και vice versa. Οι ''Millennials'' γεννήθηκαν και μεγάλωσαν έχοντας όλες τις θεμελιώδεις αρχές και ελευθερίες κατοχυρωμένες από τους προπάτορες τους. Δεν είναι λοιπόν, ελαφρώς άδικο, διερωτώμαι, να απαιτούμε αντίστοιχη δράση με αυτήν του παρελθόντος όταν εκ των πραγμάτων τα κίνητρα του παρόντος είναι αισθητά λιγότερα; Και φυσικά η όποια τυχόν ευημερία του παρόντος δεν ειναι άνευ τιμήματος για τους κατά τα άλλα ''προνομιούχους'' εικοσάρηδες, τόσο σε κοινωνικό όσο και σε ατομικό επίπεδο. 
  Ας πάρουμε ως παράδειγμα τα πρωτόγνωρα υψηλά ποσοστά ανεργίας που πλήττουν τους νέους στις μέρες μας ή ακόμη τα συνεχώς αυξανόμενα κρούσματα ψυχολογικών διαταραχών με πρώτο και κύριο το ναρκισσισμό που τους προσάπτουμε. Ίσως, λέω ίσως, είναι πολύ νωρίς για να κρίνουμε μια ολόκληρη γενιά που μόλις πρόσφατα έκανε και κάνει ακόμη τα πρώτα της βήματα στην κοινωνία. Εξάλλου, οι ''Millennials'' δεν είναι κάποιο εξωτικό είδος που εμφανίστηκε από το πουθενά, τουναντίον είναι η εξέλιξη των παλαιότερων γενεών, η μετεξέλιξη καθενός από εμάς τους μεγαλύτερους. Επομένως, προκειμένου να σχηματίσουμε τελειωτική άποψη γι' αυτούς καλό θα ήταν πρώτα και με μια διάθεση αυτοκριτικής να ρίξουμε μια ματιά στους προγενεστέρους τους. Άλλωστε, το ζητούμενο δεν είναι να αποδώσουμε κάπου τις ευθύνες, αλλά να προβληματιστούμε γι' αυτήν την έντονη παρουσία του ατομισμού στη ζωή μας γενικότερα και στη ζωή των νέων ανθρώπων ειδικότερα, επαναξιολογώντας ήθη και παγιωμένες πρακτικές, ιεραρχώντας διαφορετικά τις αξίες μας. Πριν οδηγηθούμε λοιπόν σε βεβιασμένα συμπεράσματα, ας κοιταχτούμε άλλη μια φορά στον καθρέφτη, γιατί τελικά είναι ένα θέμα που μας αφορά όλους…καμίας γενιάς εξαιρουμένης.